Μετάγγιση αίματος

Τι είναι η μετάγγιση αίματος;

Η μετάγγιση αίματος είναι η μεταφορά αίματος ή συστατικών αίματος από ένα σκύλο-δότη σε ένα σκύλο-δέκτη. Στόχος είναι να βελτιωθεί ο όγκος του αίματος του λήπτη, η μεταφορά οξυγόνου και η ικανότητα πήξης. Υπάρχουν διάφοροι τύποι μετάγγισης αίματος, ανάλογα με τα συστατικά του αίματος που μεταφέρονται:

• Μετάγγιση ολικού αίματος: μεταγγίζεται όλο το αίμα του δότη, συμπεριλαμβανομένων των ερυθρών αιμοσφαιρίων, των λευκών αιμοσφαιρίων, των αιμοπεταλίων και του πλάσματος. Αυτός ο τύπος μετάγγισης χρησιμοποιείται εάν ο λήπτης πάσχει από έλλειψη ερυθρών αιμοσφαιρίων (αναιμία) καθώς και από έλλειψη άλλων αιμοσφαιρίων ή παραγόντων πήξης.
• Μετάγγιση ερυθρών αιμοσφαιρίων: Μεταγγίζονται μόνο τα ερυθρά αιμοσφαίρια του δότη. Αυτός ο τύπος μετάγγισης χρησιμοποιείται όταν ο λήπτης πάσχει κυρίως από αναιμία που προκαλείται από σοβαρή απώλεια αίματος ή καταστροφή των δικών του ερυθρών αιμοσφαιρίων.
• Μετάγγιση πλάσματος ή ορού: Μεταγγίζεται μόνο το πλάσμα ή ο ορός του δότη. Το πλάσμα είναι το υγρό μέρος του αίματος που περιέχει νερό, πρωτεΐνες, ηλεκτρολύτες και παράγοντες πήξης. Ο ορός είναι το πλάσμα χωρίς τους παράγοντες πήξης. Αυτός ο τύπος μετάγγισης χρησιμοποιείται εάν ο λήπτης πάσχει από έλλειψη παραγόντων πήξης ή πρωτεϊνών λόγω ηπατικής νόσου, δηλητηρίασης ή λοίμωξης.
• Μετάγγιση αιμοπεταλίων: Μεταγγίζονται μόνο τα αιμοπετάλια του δότη. Τα αιμοπετάλια είναι υπεύθυνα για την πήξη του αίματος και αποτρέπουν την αιμορραγία σε περίπτωση τραυματισμού. Αυτός ο τύπος μετάγγισης χρησιμοποιείται εάν ο λήπτης πάσχει από ανεπάρκεια αιμοπεταλίων που προκαλείται από ανοσολογική αντίδραση, λοίμωξη ή παρενέργεια φαρμάκου.

Πότε είναι απαραίτητη η μετάγγιση αίματος;

Μια μετάγγιση αίματος μπορεί να είναι απαραίτητη σε διάφορες καταστάσεις, για παράδειγμα

• Σε περίπτωση οξείας ή χρόνιας απώλειας αίματος λόγω τραύματος, χειρουργικής επέμβασης, αιμορραγίας από όγκο ή προσβολής από παράσιτα.
• Σε περίπτωση αναιμίας που προκαλείται από την καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων του ίδιου του ασθενούς (αιμολυτική αναιμία), η οποία μπορεί να προκληθεί από ανοσολογική αντίδραση, λοίμωξη ή παρενέργεια φαρμάκου.
• Στην περίπτωση αναιμίας που προκαλείται από μειωμένη παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων του ίδιου του ασθενούς (απλαστική αναιμία), η οποία μπορεί να προκληθεί από νόσο του μυελού των οστών, χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία.
• Σε περίπτωση διαταραχών της πήξης λόγω έλλειψης παραγόντων πήξης ή αιμοπεταλίων, η οποία μπορεί να προκληθεί από ηπατική νόσο, δηλητηρίαση, λοίμωξη ή παρενέργεια φαρμάκου.

Η απόφαση για τη μετάγγιση αίματος εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η σοβαρότητα της νόσου, η γενική κατάσταση του σκύλου και η διαθεσιμότητα κατάλληλου αίματος δότη. Ο κτηνίατρος θα πραγματοποιήσει διάφορες εξετάσεις πριν από τη μετάγγιση, προκειμένου να καθορίσει την ανάγκη και τη συμβατότητα.

Πώς πραγματοποιείται η μετάγγιση αίματος;

Η μετάγγιση αίματος πραγματοποιείται συνήθως υπό συνθήκες νοσηλείας σε κτηνιατρική κλινική. Ο σκύλος-δότης πρέπει να είναι υγιής και να μην πάσχει από μολυσματικές ασθένειες που μπορούν να μεταδοθούν μέσω του αίματος, όπως η λεϊσμανίαση, η μπαμπεσίωση ή η ερλιχίωση. Ο σκύλος-δότης πρέπει επίσης να έχει ομάδα αίματος συμβατή με εκείνη του σκύλου-δέκτη. Υπάρχουν οκτώ διαφορετικές ομάδες αίματος στους σκύλους, οι οποίες επισημαίνονται με τα γράμματα DEA (Dog Erythrocyte Antigen). Οι πιο συνηθισμένες ομάδες αίματος είναι οι DEA 1.1, DEA 1.2 και DEA 4. Η ομάδα αίματος DEA 1.1 είναι η πιο σημαντική, καθώς μπορεί να προκαλέσει τις ισχυρότερες ανοσολογικές αντιδράσεις. Ένας σκύλος με ομάδα αίματος DEA 1.1 μπορεί να λάβει αίμα μόνο από έναν άλλο σκύλο με την ίδια ομάδα αίματος, ενώ ένας σκύλος χωρίς αυτή την ομάδα αίματος (DEA 1.1 αρνητικός) μπορεί να λάβει αίμα τόσο από έναν DEA 1.1 θετικό όσο και από έναν DEA 1.1 αρνητικό σκύλο.

Ο σκύλος-δότης ναρκώνεται πριν από τη μετάγγιση και συνδέεται με φλεβικό καθετήρα μέσω του οποίου συλλέγεται το αίμα. Το αίμα συλλέγεται σε ειδικούς σάκους γεμάτους με αντιπηκτικό διάλυμα για την αποφυγή της πήξης. Το αίμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε νωπό είτε ψυχρό, ανάλογα με τα συστατικά του αίματος που απαιτούνται. Το ψυγμένο αίμα μπορεί να αποθηκευτεί έως και έξι εβδομάδες, αλλά χάνει την αποτελεσματικότητά του με την πάροδο του χρόνου.

Ο σκύλος-δέκτης συνδέεται επίσης με έναν φλεβικό καθετήρα μέσω του οποίου εγχέεται αργά το αίμα του δότη. Η ταχύτητα της μετάγγισης εξαρτάται από το μέγεθος του σκύλου και την κατάσταση του κυκλοφορικού συστήματος. Η μετάγγιση μπορεί να διαρκέσει από μισή έως αρκετές ώρες. Κατά τη διάρκεια της μετάγγισης, ο σκύλος-δέκτης παρακολουθείται στενά προκειμένου να αναγνωριστούν και να αντιμετωπιστούν τυχόν επιπλοκές σε πρώιμο στάδιο.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι μιας μετάγγισης αίματος;

Η μετάγγιση αίματος είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική διαδικασία που μπορεί να σώσει τη ζωή πολλών σκύλων. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης ορισμένοι κίνδυνοι που πρέπει να ληφθούν υπόψη:

• Ανοσολογική αντίδραση: πρόκειται για αμυντική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του λήπτη έναντι του αίματος του δότη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή των μεταγγιζόμενων αιμοσφαιρίων ή σε βλάβη των οργάνων του ίδιου του λήπτη. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετό, ρίγη, εμετό, διάρροια, δύσπνοια ή σοκ. Η αντίδραση αυτή μπορεί να είναι οξεία ή καθυστερημένη και συνήθως οφείλεται σε ασυμβατότητα των ομάδων αίματος. Για να αποφευχθεί αυτό, πριν από κάθε μετάγγιση πρέπει να γίνεται προσεκτική ομαδοποίηση και διασταύρωση των ομάδων αίματος.
• Μολυσματική αντίδραση: Πρόκειται για τη μεταφορά παθογόνων μικροοργανισμών από τον δότη στον λήπτη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε λοίμωξη. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετό, λήθαργο, απώλεια όρεξης ή σημεία της εν λόγω μολυσματικής νόσου. Ανάλογα με την περίοδο επώασης των παθογόνων μικροοργανισμών, η αντίδραση αυτή μπορεί να εμφανιστεί αμέσως ή μόνο μετά από ημέρες ή εβδομάδες και συνήθως οφείλεται σε ανεπαρκή εξέταση ή έλεγχο του αίματος του δότη. Για να αποφευχθεί αυτό, πριν από κάθε μετάγγιση πρέπει να διενεργείται πλήρης έλεγχος του σκύλου-δότη για μολυσματικές ασθένειες.
• Ογκομετρική αντίδραση: Πρόκειται για υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος λόγω πολύ γρήγορης ή πολύ μεγάλης ποσότητας αίματος του δότη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια ή πνευμονικό οίδημα. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν βήχα, δύσπνοια, κυάνωση ή αίσθημα παλμών. Η αντίδραση αυτή μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια ή λίγο μετά τη μετάγγιση και συνήθως οφείλεται σε λανθασμένο υπολογισμό ή παρακολούθηση του όγκου ή της ταχύτητας μετάγγισης.