Scopolamine

Wat is scopolamine?

Scopolamine is een zogenaamd parasympatholyticum, wat betekent dat het de receptoren voor acetylcholine blokkeert aan de uiteinden van de zenuwvezels die afkomstig zijn van het parasympathische zenuwstelsel. Het parasympathische zenuwstelsel maakt deel uit van het autonome zenuwstelsel, dat verantwoordelijk is voor het handhaven van lichaamsfuncties in een rusttoestand. Het reguleert bijvoorbeeld de spijsvertering, hartslag, ademhaling en speekselproductie.

Scopolamine remt daarom de werking van het parasympathische zenuwstelsel en leidt zo tot een aantal effecten in het lichaam, zoals

• Verwijding van de pupillen (mydriasis)
• Vermindering van speeksel- en zweetsecretie
• Vermindering van de gastro-intestinale motiliteit en secretie
• Verhoging van de hartslag
• Ontspanning van de bronchiale spieren
• Remming van blaaslediging

Scopolamine heeft ook een effect op het centrale zenuwstelsel (CZS), d.w.z. de hersenen en het ruggenmerg. Afhankelijk van de dosis kan het leiden tot demping of prikkeling van het CZS. Bij lage doses kan scopolamine een kalmerend effect hebben en leiden tot slaperigheid, geheugenverlies en droomloze slaap. Bij hogere doses kunnen rusteloosheid, hallucinaties en delirium optreden.

Scopolamine heeft een korte werkingsduur van ongeveer vier uur bij orale of parenterale toediening. Daarom is er in de humane geneeskunde een transdermale pleister beschikbaar die het werkzame bestanddeel via de huid afgeeft en een werkingsduur tot 72 uur heeft.

Hoe werkt scopolamine bij honden?

Scopolamine kan bij honden dezelfde effecten hebben als bij mensen, hoewel er enkele verschillen zijn. Ten eerste zijn honden gevoeliger voor scopolamine dan mensen en hebben ze daarom lagere doses nodig. Ten tweede heeft scopolamine bij honden meestal eerder een centraal prikkelend dan een depressief effect, wat kan leiden tot delirium en agitatie.

Scopolamine wordt bij honden vooral gebruikt om reisziekte te behandelen, omdat het zeer effectief is tegen misselijkheid en braken. Aangenomen wordt dat scopolamine in de hersenen of in het evenwichtsorgaan werkt en zo de symptomen van reisziekte verlicht.

Scopolamine kan ook worden gebruikt bij honden om de pupillen te verwijden voor een oogoperatie. Een oogdruppeloplossing met scopolamine en een ander actief ingrediënt (fenylefrine) wordt elk uur toegediend.

Wat zijn de voordelen van scopolamine voor honden?

Het belangrijkste voordeel van scopolamine voor honden is de effectiviteit tegen reisziekte. Veel honden hebben last van misselijkheid en braken als ze met de auto of het vliegtuig reizen. Dit kan erg ongemakkelijk zijn voor de hond en ook stressvol voor de eigenaar. Scopolamine kan dit ongemak voorkomen of op zijn minst verminderen en het reizen voor jullie beiden aangenamer maken.

Een ander voordeel van scopolamine is dat het verkrijgbaar is in verschillende doseringsvormen. Scopolamine is verkrijgbaar als tabletten, injecties, oogdruppels of pleisters. Hierdoor kan de dosering en werkingsduur worden aangepast aan de individuele hond en situatie.

Wat zijn de nadelen van scopolamine voor honden?

Het belangrijkste nadeel van scopolamine voor honden is het risico op bijwerkingen, waarvan sommige ernstig kunnen zijn. De meest voorkomende bijwerkingen zijn

• droge mond
• constipatie
• urineretentie
• hartkloppingen
• verhoging van de intraoculaire druk
• beven
• rusteloosheid
• verwarring
• hallucinaties

Deze bijwerkingen kunnen variëren afhankelijk van de dosis, de werkingsduur en de individuele gevoeligheid van de hond. Ze kunnen ook leiden tot complicaties als de hond lijdt aan bepaalde ziekten, zoals

• Glaucoom (verhoogde intraoculaire druk)
• Cardiovasculaire aandoeningen
• Prostaathyperplasie (vergrote prostaat)
• Maagdarmstelselaandoeningen
• epilepsie

Een ander nadeel van scopolamine is dat het niet is toegestaan voor gebruik in de diergeneeskunde en daarom alleen op recept en onder toezicht van een dierenarts kan worden toegediend. Dit betekent dat eigenaren niet zomaar scopolamine kunnen kopen en het aan hun hond kunnen geven, maar altijd een dierenarts moeten raadplegen. Bovendien zijn er geen precieze doseringsaanbevelingen voor honden, wat betekent dat het gebruik van scopolamine altijd gepaard gaat met een zeker risico.