Leishmania

Wat is leishmaniasis?

Leishmaniasis is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door leishmania. Dit zijn eencelligen die tot de protozoën behoren. Er zijn verschillende soorten leishmania, die verschillende ziektebeelden kunnen veroorzaken. De meest voorkomende vorm bij honden is viscerale leishmaniasis, waarbij de inwendige organen zoals de lever, milt of nieren worden aangetast. Cutane leishmaniasis manifesteert zich voornamelijk op de huid, waar open wonden en zweren kunnen ontstaan.

Leishmania wordt overgedragen door de beten van zandvliegen. Dit zijn kleine insecten die vooral voorkomen in warme en vochtige gebieden. Ze zijn vooral 's avonds en 's nachts actief en bijten het liefst op plekken met dunne haartjes, zoals de oren, neus of buik. De zandvliegen nemen leishmania op van een besmet dier wanneer ze bloed zuigen en geven het bij de volgende beet door aan een ander dier of een persoon.

Hoe herken je leishmaniasis?

Leishmaniasis is een verraderlijke ziekte omdat ze lange tijd onopgemerkt kan blijven. De incubatietijd, dat wil zeggen de tijd tussen de beet en het uitbreken van de ziekte, kan variëren van enkele weken tot enkele jaren. Dit hangt af van verschillende factoren, zoals het immuunsysteem van de hond, het aantal ziekteverwekkers of het type leishmania.

De symptomen van leishmaniasis zijn vaak aspecifiek en kunnen gemakkelijk verward worden met andere ziekten. De meest voorkomende symptomen zijn

• Vermoeidheid en verlies van eetlust
• Gewichtsverlies en spieratrofie
• Koorts en zwelling van de lymfeklieren
• Huidveranderingen zoals roos, haaruitval of wondgenezingsstoornissen
• Overmatige klauwgroei
• Bloedarmoede of neiging tot bloeden
• Nierfalen of leverontsteking

Als je een of meer van deze symptomen bij je hond opmerkt, moet je zeker een dierenarts raadplegen. Alleen een bloedtest kan een betrouwbare diagnose stellen en andere ziekten uitsluiten.

Hoe kan leishmaniasis worden voorkomen?

De beste manier om leishmaniasis te voorkomen is om je hond te beschermen tegen zandvliegen. Dit geldt vooral als u reist naar of woont in een risicogebied met uw hond. Risicogebieden zijn landen rond de Middellandse Zee, maar ook delen van Zuid-Amerika en Azië.

U kunt de volgende maatregelen nemen om uw hond te beschermen tegen zandvliegen:

• Vermijd wandelingen in de schemering of 's nachts wanneer zandvliegen het meest actief zijn.
• Houd uw hond uit de buurt van vochtige plaatsen zoals waterpartijen of vuilnisbelten waar zandvliegen zich voortplanten.
• Bescherm uw hond met een geschikt afweermiddel tegen insectenbeten. Dit kan een halsband, een spot-on of een spray zijn. Zorg ervoor dat het product geschikt is voor honden en de actieve ingrediënten permethrin of deltamethrin bevat. Vraag bij twijfel je dierenarts om een geschikt product.
• Laat je hond slapen in een afgesloten kamer of onder een klamboe om hem te beschermen tegen zandvliegen.
• Laat je hond regelmatig testen op leishmaniasis, vooral na reizen naar een risicogebied of als je een hond uit het buitenland adopteert.

Er bestaat ook een vaccinatie tegen leishmaniasis, maar deze biedt geen 100 procent bescherming. De vaccinatie kan de kans op besmetting verkleinen of het verloop van de ziekte verzachten, maar niet voorkomen. De vaccinatie is alleen geschikt voor gezonde honden die nog niet besmet zijn met leishmania. De vaccinatie moet jaarlijks worden herhaald. Bespreek met je dierenarts of vaccinatie zinvol is voor jouw hond.

Hoe wordt leishmaniasis behandeld?

Helaas is er momenteel geen medicatie die de leishmania volledig uit het lichaam van de hond kan verwijderen. De behandeling van leishmaniasis is daarom gericht op het remmen van de vermenigvuldiging van de ziekteverwekkers en het verlichten van de symptomen. De behandeling duurt meestal lang en moet vaak levenslang worden voortgezet.

De meest gebruikte medicijnen tegen leishmaniasis zijn

• Allopurinol: Dit medicijn remt de vorming van urinezuur, dat de leishmania nodig heeft om te overleven. Allopurinol wordt meestal toegediend als tablet en moet dagelijks worden ingenomen. Mogelijke bijwerkingen zijn maag- en darmklachten of huiduitslag.
• Miltefosine: Dit medicijn valt het celmembraan van de leishmania aan en voorkomt zo dat ze zich vermenigvuldigen. Miltefosine wordt toegediend in de vorm van een capsule en moet meerdere weken worden gegeven. Mogelijke bijwerkingen zijn braken, diarree of verlies van eetlust.
• Glucantime: Dit medicijn blokkeert het metabolisme van de leishmania en leidt zo tot hun dood. Glucantime wordt toegediend als injectie en moet gedurende meerdere weken worden gegeven. Mogelijke bijwerkingen zijn pijn op de injectieplaats, nierschade of hartritmestoornissen.

De keuze van de medicatie hangt af van verschillende factoren, zoals het stadium van de ziekte, de algemene conditie van de hond of de aanwezigheid van andere ziekten. Uw dierenarts zal de juiste medicatie voor uw hond aanbevelen.

Naast medicatietherapie is het belangrijk om je hond te ondersteunen met een speciaal dieet. Het dieet moet licht verteerbaar en eiwitarm zijn om de nieren te beschermen. Er zijn speciale diëten voor honden met leishmaniasis die je in overleg met je dierenarts kunt geven.

Wat is de levensverwachting van honden met leishmaniasis?

De levensverwachting van honden met leishmaniasis hangt af van verschillende factoren, zoals het moment van diagnose, de ernst van de ziekte of de reactie op behandeling. Met een vroege en consequente behandeling kunnen veel honden met leishmaniasis een normaal en gelukkig leven leiden. Ze moeten echter regelmatig onderzocht en behandeld worden door een dierenarts om een terugval te voorkomen.

Helaas zijn er ook gevallen waarbij de behandeling niet aanslaat of te laat wordt gestart. Leishmaniasis kan dan leiden tot ernstige orgaanbeschadiging of overlijden. In zulke gevallen is het soms nodig om de moeilijke beslissing te nemen om de hond uit zijn lijden te verlossen.